مقدمه

ساختمان ها از اجزای مختلفی تشکیل شده اند، سقف های کاذب و کناف کاری که در سقف ها اجرا می شود یکی از این اجزاست. رابیتس نیز یکی از اجزای اصلی سقف کاذب است. این شبکه های فلزی با توجه به ساختاری که دارند اجرای سقف های کاذب را بسیار تسهیل می کنند. با توجه به استفاده گسترده از این شبکه های فلزی، در این مقاله به معرفی کامل رابیتس و کاربردهای آن در صنعت ساختمان می پردازیم.

رابیتس چیست؟

رابیتس (Rabi Lath) نوعی ورق فولادی توری است که در سقف استفاده می شود. در حین ساخت و ساز یا بازسازی خانه ها، معمولاً بنا به سلیقه و درخواست مشتری، ممکن است از سقف کاذب استفاده شود. استفاده از سقف کاذب به دلیل زیبایی و همچنین پوشش بتن سیمانی، تیرآهن، آرماتور، لوله کشی و سیم کشی داخلی و در نهایت کاهش هزینه ها مورد توجه افراد مختلف قرار گرفته است. به طور کلی سقف کاذب ممکن است از کناف یا رابیتس ساخته شود. در مورد رابیتس باید بدانید که این مواد پرکاربرد انواع مختلفی دارند و جنس آن محدود به فولاد نیست و می توان از یک ماده پلیمری نیز برای ساخت این مواد استفاده کرد. رابیتس یکی از محصولات به دست آمده از ورق گالوانیزه گرم است که به صورت ورق فولادی شبکه ای تولید می شود. ورق گالوانیزه گرم یکی از پرمصرف ترین محصولات فولادی است که امروزه در صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. دلایل مختلفی برای استفاده از ورق گالوانیزه گرم وجود دارد. رابیتس ها با توجه به مکان و کاربرد مورد استفاده طرح و جنس مخصوص به خود را دارند و نمی توان از آن ها برای مصارف دیگر در ساخت و ساز استفاده کرد، به عنوان مثال رابیتس اسپری بسیار نازک و مقاوم در برابر آب و زنگ زدگی است. از طرفی رابیتس آجرهای تقویت کننده، وزن و استحکام زیادی دارند و برای ساخت راه ها و اسلب های بتنی استفاده می شوند، بنابراین برای استفاده از رابیتس باید محصولات و تفاوت آن ها را بشناسید.

تاریخچه رابیتس

در ساخت و ساز ساختمان ها، ملات نصب همواره یکی از مهم ترین موارد برای سازندگان بوده است. در گذشته از ابتدایی ترین امکانات برای این کار استفاده می کردند. مثلاً در مناطق جنوبی دیوار بین دو ستون را با نی های نازک پر می کردند و سپس گچ کاری می کردند. به گونه ای که در ابتدا با استفاده از نی ها و طناب های بافته شده طبیعی شبکه ای تور مانند را تشکیل دادند. در برخی مناطق دیگر از شبکه های موجود برای بارگیری ملات استفاده می شد. از آنجایی که توری فلزی تولید شد، از این محصول در برخی مناطق به عنوان نگهدارنده گچ نیز استفاده می شود،  اما با پیشرفت تکنولوژی به خصوص در زمینه محصولات فولادی، تولید ورق های گالوانیزه و همچنین پیشرفت دستگاه های برش و کشش دقیق، استفاده از ربات های گالوانیزه رواج زیادی پیدا کرد.

تولید رابیتس

تولید رابیتس از طریق کشش، فشار دادن و برش ورق های فولادی توسط مجموعه ای از قالب ها با تیغه ها انجام می شود که از بالا و پایین چشمه ها را بر روی ورق فنر ایجاد می کند. ورق فولادی با قرار گرفتن در فرآیند نورد به ورق های مسطح تبدیل می شود. سپس این ورق ها در دستگاه کشش قرار می گیرند و یک قالب دقیق عمل کشش را روی آن ها انجام می دهد. در مرحله بعد ورق صاف، کشیده و بریده شده و الگوی خاصی با ابعاد فنر یکنواخت ایجاد می کند. سپس در محصول نهایی شکاف هایی ایجاد می کنند که هوا، صدا، مایع و گرما آزادانه از آن عبور می کنند، در حالی که این فضای آزاد اجازه عبور اجسام جامد بزرگ را نمی دهد. ورق های فولادی را می توان تا ده برابر عرض اصلی خود کشید و محصول به دست آمده سبک تر و محکم تر از ورق اصلی خواهد بود. در این فرآیند تولید هیچ یک از اجزای مواد اولیه از بین نمی رود. توری فولادی کشیده به دلیل استحکام بالایی که دارد شکافته و جدا نمی شود. حتی اگر یک یا چند قسمت از ورق فلزی بریده شود، نخ های باقی مانده توری که به هم وصل شده اند می توانند قطعه را در کنار هم نگه دارند.

انواع رابیتس بر اساس مواد تولیدی

• نوعی فولاد کربنی که از آلومینیوم تولید می شود و برای مصارف تزئینی و نماکاری استفاده می شود.
• از نوع آلومینیوم با شکل سوراخ های مخصوص در کارهای تزئینی استفاده می شود.
• نوعی نماکاری که شامل دو نوع سوراخ است و به صورت یکنواخت چیده شده اند.
• نوع پی وی سی که ورق های آن با پی وی سی با رنگ های مختلف پوشیده شده است.
• رابیتس سیلندر نوعی از این محصول است که به صورت استوانه ای به یکدیگر جوش داده شده و به عنوان پوشش محافظ استفاده می شود.
• نوع موجی نوع دیگری با الگوی موج بندی است و برای مصارف تزئینی و نماکاری استفاده می شود.

چرا رابیتس از ورق گالوانیزه ساخته می شود؟

همانطور که ذکر شد رابیتس عمدتا در زیر سطح قرار می گیرند و به دلیل پوشش هایی که روی آن ها قرار می گیرد با رطوبت در تماس هستند و بنابراین باید از مواد مقاوم در برابر رطوبت ساخته شوند. از طرفی از آنجایی که رابیتس در داخل کار قرار می گیرد، دسترسی به آن بعداً بسیار دشوار است که در واقع مساوی با خراب شدن کار خواهد بود; بنابراین عاقلانه است که این شبکه های فلزی از مواد مقاومی مانند ورق گالوانیزه ساخته شوند.

تفاوت بین رابیتس و راویز

اشتباه برخی افراد این است که فکر می کنند رابیتس و راویز شکل های مختلفی دارند و هر کدام عملکرد متفاوتی دارند. اما باید گفت که کلمه «رابیتس » یا «راویز» هر دو به یک محصول اشاره دارند که شکل صحیح آن «رابیتس» است. گاهی برای تلفظ راحت تر به این وسیله رابیس نیز می گویند که آن هم نادرست است. در واقع این دو هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند.

کاربرد رابیتس

اگر می خواهید بدانید رابیتس چه کاربردی دارد باید بگوییم که کاربردهای این توری استیل بسیار گسترده است. می توانید برخی از کاربردهای رابیتس را مشاهده کنید:

• ساخت نرده باغ، حیاط خلوت، تاسیسات مسکونی و صنعتی
• ساخت پله، کف خودرو، ماشین آلات ساختمانی، جرثقیل و …
• در تولید کمربند ایمنی و بسیاری از قطعات چرخان در تجهیزات مختلف کاربرد به سزایی دارد
• در ساخت بلندگو و میکروفون
• در صنایع سبک و برای ساخت حفاظ ابزار، ساخت کمد، سطل زباله
• ساخت جعبه و پالت مورد استفاده برای جابجایی کالا
• ساخت فیلتر ماشین
• ساخت فیلتر هوا، فیلتر روغن و …

مشخصات فنی و ظاهری رابیتس چیست؟

قبل از پرداختن به کاربرد رابیتس در ساختمان و ابعاد توری رابیتس، باید مشخصات فنی و ظاهری این محصول را بررسی کنیم. هنگام رابیتس کاری با نمونه های مختلفی روبرو خواهید شد. بنابراین برای انتخاب درست، باید اطلاعات کافی در مورد ویژگی های رابیتس بدانید. در واقع این مشخصات و ویژگی های یک محصول است که به افراد در انتخاب درست کمک می کند. از مشخصات رابیتس گالوانیزه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ستون

در ساختار رابیتس قسمتی به نام ستون وجود دارد که ممکن است آن را به عنوان پل یا پایه رابیتس نیز بشناسید. ستون یکی از مهم ترین ویژگی های رابیتس سقفی است که تعداد آن ها تاثیر مستقیمی در استفاده از این محصول دارد. ستون ها از ناودانی های پرس که به صورت طولی قرار دارند تشکیل می شوند. انواع رابیتس دارای ۹، ۱۱، ۱۳، ۱۵ یا ۱۷ ستون است. در کشور ما استفاده از رابیتس با ستون های ۹، ۱۱ و ۱۳ رایج است. دلیل این موضوع کیفیت بالای این نوع رابیتس هاست. برخی برای افزایش سرعت رابیتس کاری به جای ۱۳ ستون از انواع ۹ ستونی استفاده می کنند که اصلا توصیه نمی شود. ۱۷ نوع ستون از این محصول در کشورهای مختلف دنیا استفاده می شود; اما به اندازه رابیتس ۱۳ ستون در ایران محبوبیت ندارد.

• ابعاد رابیتس

ابعاد ورق استاندارد ۶۰ × ۲۴۰ سانتی متر می باشد. با در نظر گرفتن ابعاد توری رابیتس می توانید تعداد ورق مناسب را برای سایز دلخواه رابیتس سفارش دهید.

• ضخامت رابیتس

با توجه به ضخامت ورق گالوانیزه یا آهنی که برای ساخت رابیتس استفاده شده، ضخامت این توری متفاوت خواهد بود. هر چه ضخامت رابیتس بیشتر باشد مقاومت آن نیز بیشتر می شود. البته این افزایش ضخامت به معنای افزایش وزن و قیمت هر متر سقف است.

• چشمه

تعداد فنرهای هر ستون رابیتیس گالوانیزه در ایران بین ۲ تا ۳ فنر متغیر است و بر این اساس به آن رابیتس دو فنر یا سه فنر می گویند. اندازه فنرها و زاویه آن ها با مقاومت رابیتس رابطه معکوس دارد. در نتیجه، هر چه اندازه فنر و زاویه آن بزرگتر باشد، مقاومت رابیتس کمتر است. علاوه بر این، گچ بیشتری برای پر کردن چشمه ها مورد نیاز است.

• وزن رابیتس

در طول تولید انواع رابیتس از ورق های مختلفی استفاده می شود که هر کدام با توجه به ضخامت خود بر وزن نهایی محصول تاثیر می گذارند. به طور کلی وزن هر ورق رابیتس بین ۳۰۰ تا ۱۴۰۰ گرم متغیر است و بر این اساس می توان آن ها را به انواع سبک، نیمه سنگین، سنگین و فوق سنگین تقسیم کرد. اگر وزن رابیتس نمای ساختمان کمتر از ۹۰۰ گرم باشد در دسته سبک و اگر بیشتر از ۹۰۰ گرم باشد در دسته رابیتس سنگین قرار می گیرد.

مراحل رابیتس کاری یا راویز کاری چیست؟

رابیتس کاری چندین مرحله مختلف دارد. برای اجرای رابیتس ابتدا باید بر روی دیوار مربوطه کلاف مخصوصی را طبق اصول ساخت ایجاد کنید و پس از آماده سازی زیرساخت های لازم، توری رابیتس را روی کلاف میلگرد قرار دهید. در نهایت گچ کاری سطحی و عمیق را انجام داده و سطحی صاف ایجاد کنید.

فواید استفاده از رابیتس

استفاده از رابیتس مزایای زیادی دارد:

• استحکام نسبی به شرط رعایت اصول مهندسی و جوشکاری مناسب
• سرعت اجرای مناسب
• اجرای آسان و طراحی مناسب (مطلوب نیست)
• فراوانی در بازار و سهولت تهیه
• امکان ساخت طرح های مختلف مورد نظر مشتری

معایب استفاده از رابیتس

معایب رابیتس عبارتند از:

• وزن سنگین سازه
• نیاز به لایه ضخیم گچ هنگام استفاده از ملات گچ
• بروز ترک های فراوان در پوشش نهایی به خصوص در گچ به دلیل تفاوت انبساط حرارتی این محصول فولادی و پوشش و یا ارتعاشات ناشی از لرزش ساختمان که حتی به مرور زمان منجر به جدا شدن کامل پوشش از این محصول می شود.
• عدم امکان طراحی بهینه به دلیل محدودیت فضای گچ کاری
• بروز خوردگی در اجزای شاسی به ویژه در مکان های جوشکاری در مکان های مرطوب و فضای باز در دراز مدت
• عدم وجود ویژگی های صوتی و عایق صدا

قیمت رابیتس

با توجه به تولید رابیتس با استفاده از ورق فولادی، قیمت این محصول بستگی مستقیم به قیمت ورق دارد. قیمت ورق های فولادی نیز بر اساس عوامل مختلف به صورت روزانه تغییر می کند و این عوامل بر نرخ نهایی رابیتس نیز تاثیر می گذارد. قیمت رابیتس بر اساس وزن های مختلف این محصول متفاوت است. لازم به ذکر است که تعداد ستون های اعمال شده تعیین کننده قیمت این محصول نیست زیرا به عنوان مثال ممکن است وزن ۹ ستون فوق سنگین بیشتر از ۱۱ ورق سبک باشد. بنابراین ضخامت ورق ها در نهایت قیمت رابیتس را تعیین می کند.

جمع بندی

رابیتس نوعی توری ورق فلزی است که در گچ کاری و سقف کاذب در صنعت ساختمان استفاده می شود. از انواع رابیتس می توان به رابیتس ۹ ستونی و ۱۳ ستونی اشاره کرد که بیشتر از انواع دیگر در ایران استفاده می شود. این محصولات به صورت وزنی نیز به فروش می رسند و چون مشخصات محصول در کارخانه ها مشخص نمی شود باید روی ترازو گذاشته شوند. قیمت این محصولات نیز به عواملی مانند نرخ ارز و دلار و میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد و مستعد نوسان است.